Hora de crear un novo xornalismo

A colaboración dos estudantes do ultimo ano de xornalismo da USC co blog de Galicia Hoxe chega o seu fin ca participación de Manuel Rodríguez e Alba Pinto na que reflexionan cobre o caracter de mercadoría da información e sobre o desencanto dos mozos ca profesión.

Rodríguez centra a atención ns rutinas, esas que pode chegar a ser o gran inimigo do xornalismo. Se ben é certo que as canles de rutina e as fontes institucionais enchen as páxinas de boa parte dos medios de comunicación, a internet e o ciberxornalismo son o camiño para fuxir dos comportamentos de rutina, entendidos a práctica do xornalista que, como sinala Manuel, "abandonou toda clase de aventura e crítica para apoltronarse na comodidade da rutina e das facilidades que lle dá ser un reprodutor de consignas oficiais"

Alba Pinto, pola súa parte, pon de manifesto como se muda dende unha concepción máis utópica do xornalismo ó realismo despois de catro anos de formación. Pero ese cambio forma parte precisamente da configuración do xornalista que debe traballar, non so como intermediario da sociedade, senón como educador dun lector crítico que sexa quen de discernir entre toda a información que se lle ofrece, tanto nos medios tradicionais como na web , onde os blogs xogan un papel importante

Convivencia do novo e do tradicional

“Téñolle medo”. Con esta frase comeza Gemma Vega a súa aportacion o blog Xornalismo no futuro e pon de manifesto a súa relación cas novas tecnoloxías da información. O medo, na maior parte das veces, vén dado polo descoñecemento ou a sensación de estar fronte a algo novidoso. E se ben e certo, como sinala Gemma Vega, que as novas tecnoloxías veñen advertindo dende hai tempo a súa presenza e peso, os frenéticos cambios que sofren producen esa sensación de indefensión. A solución, dende o meu punto de vista, reside en concienciarse e ver estes novos medios como unha ferramenta detrás da que sempre terá que estar un profesional, un xornalista.

Mercedes Rey na que se trata de novo a reconversión do xornalismo, non a súa desaparición. Dunha banda os novos medios gañan terreo, e iso xa supón un cambio significativo nas formas de comunicación, que vén da man da interactividade ou da actualización. Pero, tamén e certo que os coñecidos como medios tradicionais deben reformularse para manter o seu espazo no mundo da comunicación. A diferenciación, a especialización e os contidos de calidade poden ser o temón deste cambio.

A competencia saudable non é nada negativo, como sinala Borja Golán. Fai que os medios de comunicación se esforce por facer máis atractivos os contidos. Con todo, e malia as oportunidades que estamos a ver que ofrece a web, como ben di Golán de que moitas persoas sigan mercando o xornal. Paréceme acertado a idea de que "verdadeiro lastre do xornalismo é e seguirá a ser a dependencia política e económica das empresas mediáticas", non a aparición de novos medios.

Saber ver e saber contar

Os alumnos de xornalismo da USC seguen a reflexionar sobre o futuro da profesión que escolleron no blog Xornalismo no futuro do xornal Galicia Hoxe. Alba Naveira fai unha interesante comparación entre a revolución que supuxo a impreta no seu momento e a Internet hoxe en día, se ben concordo en que seguirán complementándose. Por outra banda é tamén importante o que apunta cando di que “cada vez hai máis información e é máis accesible. Pero non toda é relevante, nin certa”, pondo de manifesto a importancia do xornalista como gatekeeper. Non se esquece do seu papel narrativo, ó concluir dicindo “unha cousa é ver e outra saber contar”. Isto é o que diferencia os simples datos dunha información.

Pola súa parte, o seu compañeiro Fernando aporta unha nova cuestión, o intursismo profesional, e apunta cara unha posible solución, a que xa se fixo referencia en artigos anteriores, a especialización. Con todo, e como ben sinalou Alba Naveira, unha cousa e ver e outra contar. A segunda non se pode acadar sen a primeira, pero a primeira non implica necesariamente sabes facer o segundo. E aí é onde se atopa a continuidade do xornalista.

Internet un novo medio con todas as da lei

Nunha nova colaboración dos estudantes de xornalismo da USC co blog Xornalismo no futuro, Laura Torres, trata as dúas vertentes principais do xornalismo. Por unha banda fala do aspecto humano e de labor social. É acertada a reflexión que fai sobre a labor social do xornalismo ó dicir “podo axudar a sociedade sendo a súa voz”. Nas súas palabras ten moi presente o seu país de orixe, Venezuela.

Doutra banda, afonda nas cuestións técnicas do ciberxornalismo, como é o hipertexto. Nas súas propias palabras “reúne relatos máis profundos que longos e representa unha substitución da pirámide invertida, é dicir, hai que cambiar esa estrutura lineal ao escribir”.Precisamente nestes textos máis profundo e con maior información faise máis necesaria a función dun xornalista que seleccione e xerarquice os contidos para conseguir que sexa entendibles. Por iso o xornalismo é “máis que unha profesión”.

Verónica López apunta cara un dos maiores problemas que ten o xornalismo electrónico, a desatención ás propias peculiaridades do soporte e a copia dos medios impresos. A web non é un espazo no que se pode ler o xornal impreso on line, nin ver a televisión ou escoitar a radio. Os produtos multimedia si que introducen texto, video e audio, pero conformando un produto xenuíno.

Non se esquece na súa peza de tratar o aspecto da especialización. O xornalista ten que buscar un xeito de diferenciarse, e a especialización pode ser o camiño. Aínda que o camiño non seca sinxelo, débese conservar o espírito que Verónica plasma ó dicir que “dende logo agora non me vou render por moi incerto que sexa o futuro”.

Con todo, e despois de catro anos de carreira, son diversas as opinión sobre a utilidade dos catro anos de carreira. Julia Fontenla acerta ó sinalar que, cando menos, se gañou en espírito crítico. Cando di que “nada é o que parece até que falan todas as partes implicadas, o sinxelo é máis difícil do que aparenta e a verdade está sempre por descubrir”. Se se logrou aprender isto e aplicalo no exercicio da profesión, estarase máis preto de cumprir todos os obxectivos que se lle presupoñen ó xornalismo.

Converxencia de tradición e modernidade no xornalismo actual

Nunha nova colaboración co blog de Galicia Hoxe, outros tres estudiantes de xornalismo da Universidade de Santiago de Compostela diagnostican un cambio e unha necesaria adaptación do xornalismo ós novos soportes e ás novas necesidades do lector, pero sempre contando ca necesaria presenza dun profesional da comunicación no proceso de codificación e transmisión das informacións.

Karina Rivero Conde atrévese a comparar o xornalismo con outras profesións. Deste xeito explica que “os cesteiros deixaron de facer cestas porque a xente parou de compralas, pero ¿deixou a xente de ler o xornal?”. Con esta afirmación apunta cara o peso de internet. “Agora lese na rede, e probablemente esteamos a ler máis ca nunca”, sentencia.

Consciente de que “internet parece ser o punto determinante para o futuro dos medios de comunicación” Andrea Carcacía Hermilla non se esquece de que “é necesario modernizarse, pero tamén que os xornalistas lle den un toque humano ós feitos”.

Estes novos xornalistas séntense responsables do rumbo futuro que siga a profesión que escolleron. Jorge Lema Pombo explica a súa visión ó dicir que “onde parece que todo vale, a única saida posible é mellorar, traballar para ofrecer cada día algo mellor”. Queren dignificar o traballo de xornalista e modernizalo, pero sen esquecerse dos aspectos máis positivos da presa tradicional. Como sinala Karina Rivero, “non creo na morte da prensa, creo na súa reconversión”.